Zmieniono herb Żmigrodu, usuwając z niego krzyż. Mieszkańcy zaskoczeni

Zmiana herbu, flagi i pieczęci miasta nastąpiła dość niespodziewanie. Mieszkańcy, a w tym nasi czytelnicy, o niej nie wiedzieli. Dlatego niektórzy z nich zdziwili się, gdy pewnego dnia zobaczyli flagę z nieco innym obrazem niż dotychczas.

Jak wyjaśnia burmistrz w piśmie do mieszkańców, projekt uchwały został przygotowany 8 czerwca 2021 roku przez organ wykonawczy. Został zaopiniowany przez "pracowników komórek urzędu właściwych do realizacji tego typu zadań".

Dalej dowiadujemy się, że "inicjatywa ustawodawcza została podjęta samodzielnie i miała na celu [...] sfinalizowanie prac nad zatwierdzeniem nowego herbu, flagi i pieczęci gminy Żmigród zgodnie z wydaną wcześniej pozytywną opinią ministra właściwego ds. administracji publicznej oraz uchwałą Komisji Heraldycznej".

Jak podaje urząd miasta, gmina dotychczas posługiwała się wizerunkiem herbu zaczerpniętym z XIX-wiecznego niemieckiego herbarza autorstwa Otto Huppa. Zdaniem heraldyków posiadał liczne wady stylistyczne i wykonany był niezgodnie z prawidłami sztuki heraldycznej (ekspertyza historyczno-heraldyczna dr. Gerarda Kucharskiego).

W 2014 roku Gmina Żmigród chciała ustanowić Odznakę Honorową. Jednak wiązało się to z pozytywną opinią Komisji Heraldycznej. Komisja w 2015 roku negatywnie zaopiniował herb, flagę, pieczęć oraz odznakę honorową. Wskazała jednocześnie najstarszą XIV-wieczną pieczęć jako źródło historyczne żmigrodzkiego godła. To na jej podstawie ustanowiono nowy herb, flagę, a także nowoczesną wersję pieczęci.

  Archiwum Gminy Żmigród Najstarsza pieczęć żmigrodzka z XIV wieku (po lewej). Nowa pieczęć (po prawej).

Na starej pieczęci widać krzyż, ale nie jest on w interpretacji urzędu częścią wieży, tylko częścią napisów (tłum. "Pieczęć miasta Żmigród") wokoło obrazka. Trudno to rozstrzygnąć. Komisja heraldyczna negatywnie opiniująca stary herb w swojej ekspertyzie napisała: "Godło stanowią: wieża o trójkątnym daszku, który jest zwieńczony kulą bez krzyżyka, smok przechodzący przez bramę, wieża umieszczona na wzgórzu".

Zaskoczenia nie kryją mieszkańcy, gdyż żółty krzyż był widocznym i wyróżniającym elementem herbu i flagi. Starsi mieszkańcy interpretowali krzyż i smoka jednoznacznie: zwycięstwo dobra nad złem.

- Czujemy się pominięci, ponieważ nie odbyły się żadne konsultacje. Podano enigmatyczne wyjaśnienie, ale nie wiemy do końca, skąd ta zmiana akurat w tym momencie. Wystarczy się przejść po naszym mieście i zobaczyć choćby na studzienkach stary herb z krzyżem, a wisi już flaga z innym wizerunkiem. Rozumiemy nawiązanie do pieczęci, ale po drodze jest jeszcze tradycja, którą posługiwano się przez wiele lat i nie można jej tak po prostu przekreślić - mówi nam mieszkanka Żmigrodu.

Podkreśla, że herb autorstwa Otto Huppy, który funkcjonował przed zmianą, pokazuje też w innej pozycji samego smoka.

- Poprzednie wydawnictwa heraldyczne (np. Hugo Saurma-Jeltsch) pokazywały smoka leżącego na plecach pod wieżą, jakby zwyciężonego. A krzyż był czytelnym znakiem. Obecnie smok jakby wita w bramie miasta. To pewna dewaluacja symboliki. Naszym zdaniem nieprzemyślany krok i jeszcze przepychany po cichu - dodaje mieszkaniec Żmigrodu.

Burmistrz Robert Lewandowski przytacza szerokie wyjaśnienie symboliki każdego elementu herbu autorstwa dr. Gerarda Kucharskiego, który wykonał ekspertyzę historyczno-heraldyczną. Co ciekawe, dr Kucharski nawiązuje do symboliki chrześcijaństwa pisząc, że do wieży przyrównywana jest Matka Boża w Litanii Loretańskiej. Jednak mówiąc o smoku stwierdza, że to baśniowy twór wyobraźni. Nie interpretuje go już w kluczu biblijnym czy chrześcijańskim przez pryzmat zła, czy czegoś wrogiego. Według autora stwór symbolizuje bogactwo, wierność, opiekę, czujność, wiedzę, męstwo wojenne, nadziemskie siły i podróże.

Całkowity koszt zmiany herbu i flagi wyniósł ok. 6 tys. złotych.

Z okazji 30-lecia samorządu terytorialnego (w 2020 roku) urząd zaprezentował nowe logo Żmigrodu. I na nim, na czubku wieży znajduje się krzyż. Logotypem miasto posługuje się w większości materiałów promocyjnych.

  Archiwum gminy Żmigród Logo Żmigrodu