Barbara Gruszka-Zych: Dlaczego tylko niektórzy zasłużeni przechodzą do historii, a wielu zostaje zapomnianych?

Marek Borucki: To nieodgadniona zagadka. W „Wielkiej encyklopedii PWN” przez lata widniały szczegółowe informacje o pojeździe terenowym Lunar Roving, który służył do jazdy po Księżycu podczas wyprawy Apollo, ale nie podawano nazwiska jego konstruktora – Polaka, Mieczysława Grzegorza Bekkera. Józef Kosacki to człowiek, o którym się mówi, że zatrzymał śmierć. Służąc w armii polskiej w Wielkiej Brytanii, skonstruował ręczny wykrywacz min. Ten wynalazek doskonale służył w czasie wojny Brytyjczykom i ich sojusznikom i był stosowany aż do 1995 r. Niestety, mało kto pamięta o jego genialnym konstruktorze. Sporo z zapomnianych podpadło władzy ludowej i to było powodem wymazania ich z narodowej pamięci.

Kogo ma Pan na myśli?

Bardzo dużo wycierpiał Ferdynand Goetel. Kto dziś wie, że przed wojną był jednym z najpoczytniejszych pisarzy i scenarzystów, prezesem PEN Clubu i Związku Zawodowego Literatów Polskich? Po wojnie jego książki zostały wycofane z bibliotek, a nazwisko figurowało na cenzorskim indeksie, ze wskazaniem, żeby nie dopuszczać do popularyzacji jego twórczości.

Co się stało, że wymazano go ze świadomości prawie czterech pokoleń?

Dotarłem do jego rodziny, która opowiedziała mi tę tragiczną historię. W 1943 r. razem z pisarzem Józefem Mackiewiczem pojechał do Katynia jako członek międzynarodowej komisji pod patronatem Czerwonego Krzyża. Uczestnicząc w ekshumacji polskich oficerów, doszedł do przekonania, że sprawcą zbrodni było sowieckie NKWD. Po powrocie sporządził raport z wyjazdu i w książce „Czas wojny” obciążył winą za ten mord bolszewików.