Jak czytać Biblię ?

Czat z ks. prof. Waldemarem Chrostowskim - biblistą z 5.12.2006

publikacja 06.12.2006 00:17

Gościem czatu był Ks. prof. Waldemar Chrostowski - biblista

[21:00] ksiadz_na_czacie2: Szczęść Boże, witam wszystkich na czacie portalu Wiara.pl
[21:00] ksiadz_na_czacie2: Naszym Gościem jest dzisiaj Ks. prof. Waldemar Chrostowski - biblista
[21:00] ksiadz_na_czacie2: serdecznie witamy
[21:00] Ks_Waldemar_Chrostowski: Szczęść Boże :) zaczynamy :)

[21:01] ksiadz_na_czacie2: Zanim nadejdą pierwsze pytania od internautów: kiedy Ksiądz profesor odkrył w sobie zamiłowanie do studiowania Biblii?
[21:02] ksiadz_na_czacie2: Internautów proszę o zadawanie pytań
[21:02] Ks_Waldemar_Chrostowski: Kiedy miałem 10-11 lat i mama kupiła mi pierwszy egzemplarz Nowego Testamentu. Nie od razu jednak mogłem Go czytać ponieważ proboszcz miał obiekcje, czy dziecko może "takie rzeczy czytać'
[21:02] Ks_Waldemar_Chrostowski: to było na początku lat 60 czyli jeszcze przed Soborem/

[21:02] rabanek: Księże Profesorze - czy lepiej czytać Pismo Święte korzystając z dostępnych komentarzy, czy też lepiej sam Jego tekst?
[21:03] Ks_Waldemar_Chrostowski: Lepiej czytać tekst pod warunkiem, że czyni się to bardzo systematycznie, np. 1 rozdział dziennie nie opuszczając niczego!
[21:04] Ks_Waldemar_Chrostowski: czytanie całego Pisma Świętego zajmie nam ok. 4 lata. Jeżeli ktoś tego dokona zaczyna od nowa i wtedy może być potrzebny komentarz. /

[21:04] justysia: czy czytając Biblię można czytać ją na tak zwane chybił trafił czy należy wybierać określone fragmenty np. czytania z danego dnia?
[21:05] Ks_Waldemar_Chrostowski: Biblię można czytać na wiele sposobów, ale przypadkowe lektury bardziej odzwierciedlają stan naszego wnętrza lub nastrój niż zawartość Ksiąg Świętych
[21:05] Ks_Waldemar_Chrostowski: Najlepszy sposób to systematyczne czytanie... rozdział po rozdziale. Po to by odkryć jedność i spójność Bożego planu Zbawienia/

[21:05] jacek73: czy trzeba długo zastanawiać się nad danym fragmentem który się czyta
[21:06] Ks_Waldemar_Chrostowski: to zależy od naszego usposobienia i nastroju. A także od tego czy chcemy czytać Biblię by ją poznawać i przyswoić sobie jej treść czy też by w oparciu o tekst Święty uprawiać medytację biblijną
[21:07] Ks_Waldemar_Chrostowski: do medytacji wystarczy czasami jedno zdanie a nawet kilka słów. Lektura wymaga poświęcenia uwagi dłuższemu tekstowi. Szczęśliwym połączeniem jest jedno i drugie./

[21:07] rabanek: Czy jednak nie rodzi to niebezpieczeństwa niewłaściwego jego zrozumienia - i tłumaczenia "po swojemu"?
[21:08] Ks_Waldemar_Chrostowski: takie niebezpieczeństwo istnieje zawsze i niestety każdy z nas mu ulega, bo w czytaniu Biblii dochodzi do głosu również to co nosimy w sobie i kim jesteśmy. Ważne żeby o tym wiedzieć, a zatem by oczyścić lekturę Biblii od takiego subiektywizmu, którego
[21:08] Ks_Waldemar_Chrostowski: na pewno można uniknąć /

[21:08] bar_ka: niektóre księgi są tak dla nas trudne i niezrozumiale , czy nie lepiej je pominąć??
[21:10] Ks_Waldemar_Chrostowski: najtrudniejsze jest to, czego nie znamy zatem pomijanie fragmentów czy ksiąg to dobry sposób by utrwalać swoją ignorancję. W czytaniu Biblii nie chodzi przede wszystkim by ją zrozumieć, lecz by ją zapamiętać. Najważniejsza jest pamięć. I to ona przyniesie
[21:10] Ks_Waldemar_Chrostowski: właściwe zrozumienie/

[21:10] hamrol: co się tyczy Ewangelii napisane zostały wiele lat po opisywanych w nich wydarzeniach, jakie jest prawdopodobieństwo tego, że treść przechowywana w pamięci nie ulega zmianie i wypatrzeniom?
[21:11] Ks_Waldemar_Chrostowski: zmianie i wypaczeniom może ulec nasza pamięć o tym, co wydarzyło się kwadrans temu zatem czas nie jest decydujący. Decydująca jest wola wierności temu, co człowiek poznał, co przyjął, czemu podporządkował swoje życie i co przekazuje
[21:12] Ks_Waldemar_Chrostowski: Ewangelie zostały spisane mniej więcej 30-60 lat po śmierci i Zmartwychwstaniu Jezusa. To taka sama perspektywa czasowa jak u człowieka, który wspomina dzisiaj II wojnę i okres powojenny.
[21:13] Ks_Waldemar_Chrostowski: Takich wspomnień wciąż pojawia się wiele. W przypadku ewangelistów decydująca była nie tylko indywidualna pamięć, lecz także wiara wspólnoty pierwszych chrześcijan, którzy przyjmowali za swoje tylko te pisma, które wiernie wyrażały ich rozeznanie o Jezusie.

[21:13] szalom: Jeśli pytam Boga o jakąś "rzecz" to czy dobrym sposobem jest otwieranie (poprzedzone modlitwą) Biblii "na chybi trafi" i traktowanie tego fragmentu jako odpowiedzi od Boga
[21:14] Ks_Waldemar_Chrostowski: to częsta pokusa ale dość subiektywna i pod wieloma względami niebezpieczna, bo to że my chcemy mieć szybką i jasną odpowiedź na trudne pytania, wcale nie znaczy, że Bóg natychmiast jej nam udziela a narzędziem naszego podporządkowywania Go naszym potrzebom
[21:15] Ks_Waldemar_Chrostowski: staje się wtedy Pismo Święte. Trzeba z Bogiem rozmawiać na wiele sposobów, a ów "na chybił trafił" nie jest zapewne tym, który Pan Bóg szczególnie lubi/

[21:15] gonzolek: Ostatnio trafiałam na plan codziennej lektury Pisma Świętego zaproponowany przez wspólnotę charyzmatyczną Chemin Neuf. Czy słyszał ks.prof. o tym planie i czy jest to dobry sposób na lekturę Biblii?
[21:16] Ks_Waldemar_Chrostowski: Nie słyszałem więc nie wiem. Pewnie trzeba to samemu ocenić, bo Pismo Święte i Jego czytanie ma to do siebie, że wymaga od nas także odpowiedzialności i dojrzałości/

[21:16] Lars: Jaka jest różnica pomiędzy zrozumieniem Biblii, a poznawaniem Boga? – czy praca biblisty ułatwia innym poznanie Boga, czy bardziej jemu samemu?
[21:18] Ks_Waldemar_Chrostowski: Praca biblisty powinna odwzorowywać naturę i przeznaczenie Biblii. Biblia powstała we wspólnocie a więc w Kościele, a wcześniej w Biblijnym Izraelu. Także biblista nie działa tylko z własnej ciekawości, ani dla własnych duchowych potrzeb wyłącznie, lecz
[21:19] Ks_Waldemar_Chrostowski: jako wszczepiony w Kościół, którego wiarę ma budować. Czytanie i komentowanie Biblii to nie tylko zajęcie intelektualne lecz przede wszystkim duchowe, którego celem jest budowanie pomostu prowadzącego nas do wiary tych, którzy przyjęli Boga i Jego wolę
[21:19] Ks_Waldemar_Chrostowski: na długo przed nami. Praca biblisty ma sens w gruncie rzeczy tylko wtedy gdy buduje wiarę - jego a tą drogą również innych./
 

[21:19] baranek: Dlaczego nie można interpretować Biblii samemu ?
[21:20] Ks_Waldemar_Chrostowski: można. ale po co? skoro miliony innych czyniły to samo przed nami i czynią to teraz. Dlaczego mielibyśmy zaczynać od zera skoro w zakresie interpretacji Biblii uczyniono już tak wiele. Poznanie całego tego dorobku przekracza nasze możliwości, ale w ramach
[21:21] Ks_Waldemar_Chrostowski: możliwości jest poznanie przynajmniej części tego co nas interesuje i co może nam pomóc./

[21:21] Heg: Czy ma dla nas jakieś znaczenie interpretacja żydowska tekstów ST?
[21:22] Ks_Waldemar_Chrostowski: Ma bo interpretacja żydowska tak jak i chrześcijańska karmi się wiarą i jej przeżywaniem przez biblijny Izrael. Na jednej glebie wyrosły dwie siostrzane religie, które dzieli osoba i posłannictwo Jezusa Chrystusa. W żydowskiej interpretacji ST jest wiele
[21:23] Ks_Waldemar_Chrostowski: cennych intuicji choćby dlatego, że chodzi o kontynuację tej samej kultury, mentalności i duchowości. Zarazem jednak dla żydowskiej interpretacji specyficzne jest odrzucenie bądź zupełne pomijanie Jezusa. Dlatego chrześcijańskie korzystanie z żydowskich
[21:24] Ks_Waldemar_Chrostowski: tradycji interpretacyjnych musi mieć zawsze na uwadze chrystologiczną lekturę ST /

[21:24] Heg: Jakie miejsce w egzegezie i hermeneutyce zajmują Ojcowie Kościoła?
[21:25] Ks_Waldemar_Chrostowski: niezwykle istotne, bo należą do tych, którzy kładli podwaliny pod zrozumienie (teologia) i przeżywanie prawdy o Jezusie Chrystusie a w tym świetle prawdy o Bogu, który jest Ojcem i Synem i Duchem Świętym. Oni pierwsi przekładali semickie kategorie myślenia
[21:26] Ks_Waldemar_Chrostowski: i wyznawania Boga na język grecki i łaciński, czyli na tę kulturę, do której należymy. Typowe dla ich podejścia do Biblii było rozumienie jej w sposób bardzo egzystencjalny. A jak wiemy taka potrzeba czytania Biblii istnieje również dzisiaj. /

[21:26] hamrol: Których interpretatorów (autorytety wieków) mógłby Ksiądz polecić? do czyich pism możemy zaglądnąć, jak ich wybrać?
[21:27] Ks_Waldemar_Chrostowski: pytanie jest o tyle trudne, że sugeruje streszczenie dwóch tysięcy lat czytania i objaśniania Pisma Świętego. Każdy wiek ma swoją specyfikę. Patrystyczna lektura Biblii była z natury głęboko chrześcijańska, zatem w pismach Ojców Kościoła dominuje nacisk na
[21:28] Ks_Waldemar_Chrostowski: obecność Chrystusa w obu częściach Biblii. Średniowieczna lektura miała charakter duchowy i mistyczny. Najbliższy tej duchowości jaka powinna istnieć w klasztorach. Odrodzenie przyniosło zainteresowanie dosłownym sensem Biblii. Oświecenie jego realiami i
[21:30] Ks_Waldemar_Chrostowski: ich weryfikacja historyczna. Wieki XIX i XX zaowocowały krytycznymi studiami nad Biblią. Każdy z tych etapów miał swoich geniuszy i od nas zależy czy skupimy się na wybranym okresie, czy też postawimy sobie za cel spróbowanie całego tego "tortu". W każdym
[21:30] Ks_Waldemar_Chrostowski: przypadku celem czytania Biblii jest coraz pełniejsze i głębsze spotkanie z Bogiem. /

[21:30] hamrol: Jaki przekład Pisma Świętego polecił by Ksiądz najbardziej dorosłemu katolikowi i dlaczego?
[21:31] Ks_Waldemar_Chrostowski: Domyślam się, że w Polsce, a więc przekład na j. polski. Na pewno Biblia Tysiąclecia ponieważ jest ona Biblią KK w Polsce. Problem w tym że od 1965 gdy ukazało się jej pierwsze wydanie mamy już pięć wydań BT i każde jest trochę inne. Nie ma więc innego
[21:33] Ks_Waldemar_Chrostowski: wyboru niż przyjąć że każde nowsze jest lepsze od poprzedniego. Ostatnio ukazała się Biblia Jerozolimska, czyli tekst piątego wydanie Biblii Tysiąclecia zaopatrzony w komentarze, przetłumaczony z j. francuskiego. To ciekawy eksperyment i zdaje się, że
[21:33] Ks_Waldemar_Chrostowski: bardzo udany. /


[21:33] Didymos: Co Ksiądz sądzi o "przekładach" Pisma Św. na gwary, slangi itp.?
[21:35] Ks_Waldemar_Chrostowski: Sądzę że to eksperymenty posunięte zbyt daleko bo stanowią odmianę instrumentalnego traktowania Pisma Świętego. Trzeba odróżnić gwarę od języka. Obowiązkiem jest podawanie Ksiąg Świętych w zrozumiałym języku, natomiast odmiana gwarowa Biblii może być drogą
[21:35] Ks_Waldemar_Chrostowski: do jej banalizacji. a tego trzeba ze wszech miar unikać. /

[21:35] Lars: Co powinniśmy wiedzieć o Ewangelii Judasza?
[21:37] Ks_Waldemar_Chrostowski: To co zostało już wielokrotnie napisane po ogłoszeniu tej "sensacji". Ci którzy upchali ją na pierwszych stronach gazet dzisiaj już nie bardzo pamiętają o co chodzi. Zdaje się, że cale znalezisko jest dość kontrowersyjne i przestało już budzić
[21:38] Ks_Waldemar_Chrostowski: zainteresowanie nie ma więc sensu go odgrzewać. Każdy kto chce w dojrzały i głęboki sposób spojrzeć na tę problematykę znajdzie odpowiednie pomoce w tym, co zostało już opublikowane. Polecam zwłaszcza artykuł na ten temat w 3 numerze
[21:38] Ks_Waldemar_Chrostowski: "Zeszytów naukowych Stowarzyszenia Biblistów Polskich". /

[21:38] pitrek: Czy przekład Pisma Św. dla katolika ma jakieś znaczenie tzn. czy Biblia protestancka też jest akceptowalna ?
[21:39] Ks_Waldemar_Chrostowski: Jest akceptowalna o tyle, że stanowi wyraz wiary chrześcijańskiej przeżywanej we wspólnocie protestanckiej. Brakuje w niej jednak tzw. ksiąg deuterokanonicznych. A poza tym niezbędnych objaśnień, które osadzają tekst Biblijny w tradycji Kościoła i odnoszą
[21:40] Ks_Waldemar_Chrostowski: go do rozmaitych elementów katolickiej doktryny i moralności /

[21:40] Lars: Czy z braku specjalistycznego przygotowania nie ma się co trudzić , żeby zrozumieć cośkolwiek z Biblii? 2. pyt. - czy Do Słowa Bożego - tak jak do Bożego stołu Eucharystii - należy przystępować z czystym sercem?
[21:41] Ks_Waldemar_Chrostowski: 1. Żeby dobrze prowadzić samochód niekoniecznie trzeba znać drobiazgowo budowę silnika i działanie wszystkich elementów składowych. Podobnie wnikliwe analizy Biblii to domena specjalistów. Zwyczajny człowiek poprzestaje na takim z niej korzystaniu, które
[21:42] Ks_Waldemar_Chrostowski: pozwala uczynić z Ksiąg Świętych pokarm duchowy, a przy tej sposobności tworzy i wzbogaca szeroko pojętą kulturą biblijną.
2. Byłoby idealnie gdyby czytać Biblię z czystym sercem wyłącznie, ale gdyby uczynić z tego warunek czytania to wielu z nas musiałoby
[21:43] Ks_Waldemar_Chrostowski: spotkanie z Biblią odłożyć na dłuższy czas. Dlatego Biblia i jej lektura to nie tylko wyraz naszej pracy nad sobą, której owocem jest droga niewinności, lecz i takiego zmagania się, które pozwala nam wejść na drogę nawrócenia /

[21:43] Didymos: Ś. p. Ksiądz Profesor Grzybek mawiał że "Pismo Św. najlepiej czyta ć na kolanach". Proszę o osobiste odniesienie do tego.
[21:45] Ks_Waldemar_Chrostowski: osobiście uważam, że możemy dawać innym takie rady które sami staramy się wypełniać. Czytam, rozważam, komentuję Biblię najczęściej przy biurku, zazwyczaj z komputerem a także w salach akademickich, natomiast tylko czasami na kolanach. Staram się jednak by
[21:46] Ks_Waldemar_Chrostowski: także to czytanie przy biurku miało właściwy klimat duchowy. Każde spotkanie z Biblią rozpoczynam od modlitwy i to nie tyle rada dla innych co pewien rodzaj świadectwa. Ponieważ takie systematyczne czytanie Biblii trwa już znacznie ponad 35 lat to pewne
[21:47] Ks_Waldemar_Chrostowski: rzeczy weszły mi w krew i obawiam się, że więcej tam przyzwyczajenia niż głębokiej pobożności. w końcu jednak i przyzwyczajenie składa się na "cud zwyczajności" /

[21:47] baranek: nasza interpretacja nie może być błędna ? - jak poznać, czy faktycznie dobrze interpretujemy ?
[21:48] Ks_Waldemar_Chrostowski: Nasz interpretacja może być błędna i jest na pewno błędna, zwłaszcza wtedy, gdy prowadzi nas na manowce, zamyka w sobie, sprzyja egoizmowi, daje fałszywe poczucie pewności siebie, albo usprawiedliwia postępowanie, którego powinniśmy się wstydzić. Jeżeli
[21:49] Ks_Waldemar_Chrostowski: chodzi o naukowe komentowanie Pisma Świętego, są podejścia i metody, które pozwalają nam dość precyzyjnie weryfikować naszą lekturę i jej owoce. Nie jest to rzecz jasna sprawa łatwa, wymaga bowiem pewnego rozeznania i przygotowania. /

[21:49] Heg: Jak odnieść się do szerszych kanonów NT Kościołów Orientalnych?
[21:50] Ks_Waldemar_Chrostowski: Kanon Pisma Świętego wyraża wiarę Kościoła, który go przyjmuje. Na pewno należy odnieść się z wielkim szacunkiem, ponieważ szerszy kanon Biblii w Kościołach Orientalnych to w gruncie rzeczy dziedzictwo Biblii Greckiej - Septuaginty. W ostatnim półwieczu
[21:50] Ks_Waldemar_Chrostowski: znacznie wzrosło uznanie dla Septuaginty i dowartościowanie jej roli w Kościele. /

[21:50] hamrol: Kiedyś czytałem McDowella i pisał on, że Stary Testament wiele razy odnosi się i zapowiada pośrednio lub bezpośrednio przyjście Jezusa, jakim "kluczem " najlepiej się posłużyć odszukując te zapowiedzi?
[21:52] Ks_Waldemar_Chrostowski: kiedy chrześcijanin czyta ST to odnajduje Chrystusa w każdym jego miejscu, fragmencie i księdze, bo Chrystus jest tam wszędzie obecny. Wszystko bowiem ku Niemu prowadzi, zapowiada Go, przeczuwa, wskazuje na Niego, pragnie Go, tęskni za Nim, potrzebuje Go,
[21:53] Ks_Waldemar_Chrostowski: wyczekuje i bez Chrystusa ST jest niepełny. Jak jakaś ciekawa historia bez happy endu. Rozpoznajemy Chrystusa w ST przede wszystkim wtedy gdy sami głęboko Go przeżywamy. Można by to porównać do noszenia okularów w słoneczny dzień - wszystko staje się wtedy
[21:54] Ks_Waldemar_Chrostowski: inne, stosownie do koloru szkieł, które wybraliśmy. Wybierając Chrystusa jako Drogę swojego życia, czytamy Chrystologicznie całą pierwszą część Biblii. Oczywiście są w niej teksty o szczególnym dynamizmie mesjańskim, ale ich wyliczanie teraz i omawianie
[21:55] Ks_Waldemar_Chrostowski: zajęłoby mnóstwo czasu. Proponuję doraźnie przeczytać sobie przed spaniem np. Ps. 22 /

[21:55] pitrek: Proszę ks. prof. mam pytanie jak czytać Pismo Św. czy da się je jako historię ?Np.: Jak było ze zmartwychwstaniem JCHr? czy było ono po 3 dniach jak jest w Credo czy zaraz po śmierci Jezusa np. Mt 27,53?
[21:56] Ks_Waldemar_Chrostowski: czytanie Pisma Świętego odkrywa nam wielkie dzieła Boże. Najpierw wobec Biblijnego Izraela a następnie w osobie nauczaniu i losie Jezusa Chrystusa. Wśród tych dzieł są takie, które wzmagają naszą ciekawość, lecz zarazem przekraczają nasze możliwości
[21:58] Ks_Waldemar_Chrostowski: poznawcze. Co się tyczy zmartwychwstania Jezusa, Ewangelie dają świadectwo o tym, że na trzeci dzień rano grób był pusty. Wszystkie dociekania na temat szczegółów zmartwychwstania próbują zobaczyć Niewidzialnego. Te próby często muszą uznać swoją porażkę /

[21:58] hamrol: Przepraszam za tak szczegółowe pytanie, ale kiedyś mówiono mi, że nauka o czyśćcu powstała na podstawie jednego, krótkiego fragmentu (coś o ogniu) czy może mi ksiądz pomóc przypomnieć sobie, który to fragment i gdzie jest(chyba, że się mylę)?
[22:00] Ks_Waldemar_Chrostowski: muszę przyznać, że dziesiąta wieczorem nie jest dla mnie najlepszym czasem do wyszukiwania "zapomnianych tekstów biblijnych" proponuję poszukać notatek lub odświeżyć pamięć, co można łatwo zrobić zaglądając do Katechizmu KK z odnośnikami dot. czyśćca.
[22:00] Ks_Waldemar_Chrostowski: Niestety nie mam go tu pod rękę i w tej chwili nie mogę pomóc. Życzę powodzenia :)

[22:00] hamrol: Co w "Apokalipsie św. Jana " odnosi się do przeszłości , co do teraźniejszości, a co do przyszłości? O jakich znakach zwiastujących swoje przyjście mówi Jezus ?
[22:02] Ks_Waldemar_Chrostowski: bardzo mi przykro i proszę mi wybaczyć, że nie podejmuję nawet próby odpowiedzi na pytania, które dotyczą całych rozbudowanych tematów. Trzeba by rozpocząć wykład a ja jutro rano mam pociąg do Torunia, czas więc żeby tuz przed spaniem zadbać o swoistą
[22:03] Ks_Waldemar_Chrostowski: higienę umysłową i duchową. Temat jest ciekawy, ale na szczęście napisano już o nim bardzo wiele, także w j. polskim. Poszukującym radzę zajrzeć najpierw do bibliografii biblistyki polskiej Piotra Ostańskiego a także do najnowszych pozycji nt. Apokalipsy.
[22:03] Ks_Waldemar_Chrostowski: Ostatnia autorstwa Dariusza Koteckiego /

[22:03] Owieczka_in_black: Skąd wiemy co w Biblii uznać za metaforę, a co za wydarzenie historyczne?
[22:04] Ks_Waldemar_Chrostowski: z cierpliwej analizy Pisma Świętego, której rezultaty zostały zawarte w komentarzach. Jeden z najlepszych to Katolicki Komentarz Biblijny, wydany w ramach "Prymasowskiej serii" /
 

[22:04] Lars: Jak nie należy czytać Pisma świętego? (co w Biblii należy traktować dosłownie, a co nie dosłownie):)
[22:06] Ks_Waldemar_Chrostowski: Pisma Świętego nie należy czytać bezmyślnie, lecz odnieść do niego trzeba zwyczajne reguły zdrowego rozsądku, głębokie zaufanie do Pana Boga i solidną systematyczną lekturę, dzięki której kolejne fragmenty rozjaśniają to co było wcześniej. Czytanie Pisma Świętego
[22:07] Ks_Waldemar_Chrostowski: to może tak jak np. oglądanie skomplikowanej maszyny, jeżeli chcemy zrozumieć wszystko, szybko nam się znudzi. Natomiast jeżeli poznajemy stopniowo i z góry uznajemy, że są takie pola i dziedziny, w których trzeba wykazać się pokorą, wtedy owoce takiej duchowej
[22:07] Ks_Waldemar_Chrostowski: przygody są wręcz błogosławione /

[22:07] ksiadz_na_czacie2: Ostatnie pytanie: Księdza Profesora ulubiony wers biblijny?? Taki, którym chciałby się z nami podzielić :)
[22:08] Ks_Waldemar_Chrostowski: mój ulubiony to: Tak Bóg umiłował świat, że Syna swego jednorodzonego dał, aby każdy kto w Niego wierzy nie zginął, ale miał życie wieczne (J 3,16) /

[22:08] ksiadz_na_czacie2: Dziękujemy za przyjęcie zaproszenia na czat i cierpliwe udzielanie odpowiedzi. Pozostało prawie 50 pytań internautów. Zatem - Księże Profesorze - zapraszamy ponownie :)
[22:09] Ks_Waldemar_Chrostowski: I ja też Dziękuję i pozdrawiam serdecznie :)
[22:09] ksiadz_na_czacie2: Szczęść Boże wszystkim!