Zaczęło się jeszcze przed moderacją:

[20:49] kalinka82: księże profesorze, chciałam zapytać, czy ma ksiądz "swoją" ulubiona księgę Pisma Świętego?
[20:51] ks_Tomasz_Jelonek: Ze względu na moje studia i pracę naukową - najczęściej się spotykałem z Listem do Hebrajczyków
[20:52] ks_Tomasz_Jelonek: więc go właśnie można by uznać za księgę ulubioną, ale trudno mi jednoznacznie powiedzieć, która jest ulubiona
[20:52] ks_Tomasz_Jelonek: wiele ksiąg mogło by rywalizować o ten tytuł
[20:53] ks_Tomasz_Jelonek: z pewnością mogłaby to być też Apokalipsa św. Jana, na pewno trzy pierwsze rozdziały Księgi Rodzaju i wiele innych
[20:52] kalinka82: dziękuję :)
[20:56] Wanda_: skoro Apokalipsa, to mam pytanie - jak Ksiądz ocenia komentarze O. Aleksandra Mienia?
[20:59] ks_Tomasz_Jelonek: Co do komentarzy o. Mienia, to trudno coś konkretnego powiedzieć w kilku zdaniach
[20:59] ks_Tomasz_Jelonek: może tylko tyle, że są to bardzo cenne i ciekawe teksty


Potem była oczywiście moderacja:

[20:59] ksiadz_na_czacie7: Zaczynamy powoli :)
[20:59] ksiadz_na_czacie7: Jeszcze raz witam wszystkich serdecznie, a zwłaszcza naszego dzisiejszego Gościa - Księdza Profesora Tomasza Jelonka...
[21:01] ksiadz_na_czacie7: Temat naszej rozmowy to "Biblia w kulturze" - zapraszam i zachęcam do zadawania pytań :)



[21:04] kalinka82: Księże Profesorze, czy uważa Ksiądz, że zbyt mało mówi się o Biblii, o jej "uwarunkowaniach "czasowych, kulturowych i społecznych?
[21:05] ks_Tomasz_Jelonek: Oczywiście - o Biblii się mówi bardzo mało, a zwłaszcza o tych uwarunkowaniach, które są bardzo istotne dla zrozumienia Biblii
[21:05] ks_Tomasz_Jelonek: ale trzeba przyznać, że wymagają bardzo szerokiej wiedzy, przede wszystkim o starożytnym świecie
[21:06] ks_Tomasz_Jelonek: Myślę, że tej wiedzy jest wśród nas zbyt mało, a wielu takich, co tę wiedzę posiada z kolei nie interesuje się Biblią
[21:07] ks_Tomasz_Jelonek: Dlatego trzeba by postawić postulat – pragnienie, aby bardziej zainteresować się Biblią właśnie od tej strony

[21:07] littleann: Jak współczesny katolik ma odnaleźć się w świecie Biblijnym? świecie tak odległym od naszego
[21:08] ks_Tomasz_Jelonek: Przede wszystkim trzeba ten odległy świat poznawać i konfrontować z treścią Biblii.
[21:08] ks_Tomasz_Jelonek: W tej chwili jest coraz więcej publikacji na ten temat. Coraz lepiej rozumiemy, że bez tła historycznego Biblia nie potrafi do nas w pełni przemówić.
[21:09] ks_Tomasz_Jelonek: Ale powiedzmy, że jeżeli nawet tego całego uwarunkowania nie znamy, to lektura Biblii może być bardzo pożyteczna i nie trzeba czekać aż będziemy wszystko wiedzieć - tylko trzeba czytać

[21:09] baranek: Skoro Słowo Boże musi ulegać inkulturacji, czy uważa Ksiądz za słuszne i uprawnione przekłady Biblii na slang młodzieżowy?
[21:10] ks_Tomasz_Jelonek: Nie uważam za słuszne dlatego, że slang młodzieżowy z pewnością nie zalicza się do żadnego języka tworzącego kulturę.
[21:11] ks_Tomasz_Jelonek: To czasem może być ucieczka lub protest w stosunku do kultury

[21:11] aprylka: Jakie znaczenie ma Biblia w dzisiejszej zlaicyzowanej dość mocno (coraz bardziej) kulturze?
[21:12] ks_Tomasz_Jelonek: Ta kultura chociaż zlaicyzowana jest mimo wszystko dalszym ciągiem historii, dlatego może nawet wbrew swojej woli przejmuje liczne inspiracje biblijne - czasem nie wiedząc, że one są biblijne.
[21:13] ks_Tomasz_Jelonek: Wielu twórców, którzy deklarowali się jako antyreligijni de facto tworzyli w nurcie inspiracji biblijnej. Bo Biblia już bardzo weszła w kulturę poprzednich wieków i nawet jeśli się chce zamknąć wszystko, co było, to to jest nie możliwe i tak Biblia jest obecna i we współczesnej kulturze.

[21:14] littleann: Czy przeciętnemu współczesnemu człowiekowi pochodzącemu z kręgu kultury, z którego wywodzi się Biblia, łatwiej jest zrozumieć jej treść, to co kryje się za różnymi symbolami używanymi w Biblii niż nam Europejczykom?
[21:14] ks_Tomasz_Jelonek: Na pewno tak.
[21:15] ks_Tomasz_Jelonek: Takim przykładem niech będzie twórczość Romana Brandstaetera, który wywodząc się ze środowiska Biblii potrafił ją bardzo głęboko zrozumieć.

[21:15] baranek: Wiele razy słyszałam opinię, że Biblia jest książką uniwersalną, dla ludzi wszystkich epok. Z pewnością oddaje wiele realiów kultury epoki Jezusa. A czy są w niej ślady naszej kultury?
[21:16] ks_Tomasz_Jelonek: Trudno aby były ślady kultury obecnej w dziele powstałym 2 tys. lat temu.
[21:16] ks_Tomasz_Jelonek: Aktualność nie polega na tym, że ślady dzisiejszej kultury mamy w Biblii, ale na tym, że Biblia ma coś do powiedzenia także i naszej kulturze.

[21:16] aprylka: Niektórzy postulują – powołując się na wolność wyznania (światopoglądu), by oddzielić Biblię (a co za tym idzie i wiarę) od kultury, od zlaicyzowanej cywilizacji. Czy taki rozdział powinien nastąpić (i dlaczego)?
[21:17] ks_Tomasz_Jelonek: Biblia wyrosła z kultury ludzkiej, wpisała się następnie w całą kulturę świata i dzisiaj rozdzielenie tego jest niemożliwe.
[21:18] ks_Tomasz_Jelonek: Tak samo jak nie możemy się oddzielić od historii

[21:18] aprylka: Które z dzieł literackich / filmowych /wydarzeń kulturalnych zainspirowanych Biblią uznałby Ksiądz za najważniejsze, godne polecenia?
[21:19] ks_Tomasz_Jelonek: W dziedzinie sztuki trudno jest decydować, co jest najważniejsze. Przede wszystkim każdy ma swoje upodobania, a z drugiej strony tych dzieł inspirowanych Biblią jest niesłychanie wiele.
[21:20] ks_Tomasz_Jelonek: Z tych najnowszych można by tu wspomnieć np. o filmie "Pasja".
 

[21:20] Piramidox: a czy poprzez coraz nowsze tłumaczenia Biblia nie powinna być bardziej czytelna dla współczesnego człowieka, bez wgłębiania się w przypisy i objaśnienia? zwłaszcza z uwagi na fakt, że czytelnictwo w ogóle upada, a więc pewnie i Biblii też - zwłaszcza, gdy jest pisana językiem już nie bardzo zrozumiałym dla współczesnej młodzieży
[21:22] ks_Tomasz_Jelonek: Powstają różne nowe tłumaczenia, ale trzeba pamiętać, że jeżeli ktoś naprawdę chce się spotkać z dziełem starożytnym, to musi przełamać niejedną barierę, a jeżeli by mu te bariery pousuwać, to nie spotka się z samym dziełem, ale z jakąś "papką"
[21:22] ks_Tomasz_Jelonek: a chyba nie o to chodzi

[21:22] littleann: Być może to pytanie zbyt obszerne, ale jak zmieniał się sposób wpływania Biblii na ludzi / społeczeństwo na przestrzeni wieków? Jak zmienił się/ zmienia się teraz?
[21:23] ks_Tomasz_Jelonek: To jest pytanie rzeczywiście tak obszerne, że można by z niego zrobić kilkugodzinny wykład.
[21:24] ks_Tomasz_Jelonek: Przede wszystkim Biblia to księga religijna, dlatego w każdej epoce formuje ludzi religijnych, którzy będą się odznaczać pewnym stosunkiem do Boga a także pewnym sposobem życia.
[21:24] ks_Tomasz_Jelonek: I pod tym względem właściwe oddziaływanie Biblii jest zawsze takie same.

[21:24] baranek: "Tablice kamienne w tradycji prorockiej symbolizować będą niedoskonałość Prawa (...)" - to o tablicach z Dekalogiem. Czy to znaczy, że Dekalog jest niedoskonały?
[21:25] ks_Tomasz_Jelonek: Trudno jest mówić o doskonałości i niedoskonałości.
[21:25] ks_Tomasz_Jelonek: Dekalog zawiera przykazania, które są nadal aktualne i jeżeli chodzi o te główne jego zasady to zawsze pozostają dobre, właściwe, potrzebne...
[21:26] ks_Tomasz_Jelonek: Można by to nazwać doskonałością, ale równocześnie w Piśmie Świętym mamy nakazy Jezusa, chociażby z Kazania na Górze, gdzie On podaje wyższe zasady moralne. Dlatego to prawo będzie na pewno doskonalszym.
[21:27] ks_Tomasz_Jelonek: Można ogólnie powiedzieć, że pomiędzy tym co było w Starym Testamencie,
[21:27] ks_Tomasz_Jelonek: a tym co jest w Nowym nie istnieje jakieś przeciwstawienie na zasadzie niedoskonałe –doskonałe, ale jest to stałe dążenie do większej pełni.

[21:27] styna: Sztuka, literatura bardzo często inspirowana jest tematyką biblijną. Czy to wystarcza, by wpisać się w nurt kultury chrześcijańskiej?
[21:28] ks_Tomasz_Jelonek: Nie wystarcza. Dlatego, że kultura chrześcijańska musi być przede wszystkim oparta na przemianie wewnętrznej, nawróceniu, przyjęciu wskazań moralnych. A to nie zawsze jest w tej literaturze czy sztuce, która jest inspirowana przez Biblię.

[21:29] ALA: Na jakie wartości zawarte w Biblii, w aspekcie kulturalnym, powinniśmy przede wszystkim zwracać uwagę?
[21:30] ks_Tomasz_Jelonek: Przede wszystkim na wartości moralne, które mogą tworzyć kulturę życia ludzkiego. Kulturę stosunków międzyludzkich.
[21:30] ks_Tomasz_Jelonek: I to jest chyba najważniejszy, najbardziej potrzebny aspekt kultury inspirowanej Biblią.

[21:30] aprylka: Czy coś (i jeśli tak, to co) łączy Biblię z kulturą antyczną?
[21:31] ks_Tomasz_Jelonek: Przede wszystkim to, że ona w tamtym czasie powstawała. Przyjmujemy, że Biblia jest Słowem Bożym, mówimy o natchnieniu Bożym, ale to natchnienie nie eliminowało wpływu środowiska na autora.
[21:32] ks_Tomasz_Jelonek: On tkwił w jakiejś określonej kulturze, myślał w konkretny sposób, korzystał z konkretnych obrazów, które działy na ludzi, którymi się ludzie posługiwali.
[21:32] ks_Tomasz_Jelonek: A przez to kultura antyczna wchodziła w Biblię.

[21:32] styna: taka twórczość jest zawsze próbą interpretacji, jak nie dać się "poprowadzić" w złym kierunku?
[21:34] ks_Tomasz_Jelonek: Oczywiście, że mamy wiele możliwości interpretowania Biblii, ale takim jakimś ograniczeniem, ale równocześnie wyznaczeniem właściwego kierunku jest trzymanie się Tradycji.
[21:34] ks_Tomasz_Jelonek: Przed nami byli inni, którzy interpretowali Biblię i jeżeli takich ludzi było wiele, a ich interpretacje są w jakiś sposób spójne to jest wskazówka, że nie należy się "wychylać".
[21:35] ks_Tomasz_Jelonek: Warto tu dodać, że dla wierzących rękojmią nie popełnienia błędu jest wykład, jaki otrzymują w Kościele.

[21:35] kalinka82: a nie uważa Ksiądz, że chrześcijanie często zapominają, kim był Jezus, skąd pochodził i że wywodził się z judaizmu?
[21:36] ks_Tomasz_Jelonek: Jeżeli ktoś zapomina Kim był Jezus, to chyba zgubił już swoje chrześcijaństwo.

[21:36] kalinka82: czy symboliczne 40 dni, które Mojżesz spędził na górze było inspiracją autora Ewangelii, który pisze o Jezusie, który 40 dni spędził na pustyni?
[21:37] ks_Tomasz_Jelonek: Na pewno te dwa miejsca od siebie w jakiś sposób zależą.

[21:38] kalinka82: czy uważa Ksiądz, że był obecny w czasach Jezusa judaizm samarytański?
[21:38] ks_Tomasz_Jelonek: a co to znaczy judaizm samarytański?
[21:39] ks_Tomasz_Jelonek: Samarytanie byli czymś odrębnym od Żydów, a judaizm to jest wiara Żydów.
[21:39] ks_Tomasz_Jelonek: Samarytanie przyjmowali część objawienia biblijnego ale to nie znaczy, że byli częściowymi judaistami.

[21:45] kalinka82: jak można "nazwać "wiarę Samarytan?
[21:46] ks_Tomasz_Jelonek: Trzeba ją nazwać wiarą samarytańską, a nie upodabniać do innych.
[21:47] ks_Tomasz_Jelonek: To pytanie jest podobne do tego: "jak można nazwać wiarę Słowian" - po prostu jest to nazwa: wiara Słowian i tyle...

[21:47] kalinka82: ponieważ w jednej z książek spotkałam się z nazwą "judaizm samarytański", stąd moje pyt. :) Dziękuję za odpowiedź :)

[21:47] aprylka: Jakie jest najstarsze polskie nawiązanie (w literaturze, kulturze) do Biblii? Bogurodzica?
[21:48] ks_Tomasz_Jelonek: Bogurodzica nawiązuje do Biblii w tym sensie, że jest modlitwą chrześcijanina, dla którego Biblia jest podstawą jego wiary
[21:49] ks_Tomasz_Jelonek: Ale myślę, że głębszych inspiracji biblijnych może nie mieć.
[21:50] ks_Tomasz_Jelonek: Natomiast najstarszymi utworami tego typu będą kazania, które były objaśnieniami czytań biblijnych oraz tłumaczenia psalmów, rozpowszechnione dlatego, że psalmami się modlono
[21:50] ks_Tomasz_Jelonek: a człowiek chciał się modlić w swoim języku.

[21:50] baranek: W książce „Biblia w kulturze” cytuje Ksiądz myśl, że „ Posiadanie własnego przekładu Biblii w historii było uważane za dowód samodzielności i dojrzałości narodu.” – Czemu akurat Biblii, a nie hymnu państwowego?
[21:51] ks_Tomasz_Jelonek: Dlatego, że Biblia była uważana za pewną ogólną wartość kulturową i dlatego jeżeli była przełożona na jakiś język,
[21:51] ks_Tomasz_Jelonek: tzn. że język ten wszedł do rodziny kulturowych języków. Hymn państwowy świadczy o świadomości obywateli, ale nie ma odniesień do ogólnej kultury

[21:52] Gabi_K: Biblia jest przede wszystkim - pomimo jej wartości etycznych, filozoficznych i literackich dziełem religijnym. Do tego pytanie nieco innej natury: jak godzi matematyk, swój umysł ściśle naukowo-logiczny z jej elementami, gdzie potrzebna "tylko" wiara?
[21:53] ks_Tomasz_Jelonek: Do rozważania Biblii, poznawania Biblii wiara jest potrzebna, ale nie wystarczy.
[21:53] ks_Tomasz_Jelonek: Biblię poznajemy jak wiele innych rzeczywistości dzięki wiedzy jaką posiadamy.
[21:54] ks_Tomasz_Jelonek: W badaniu Biblii także potrzebna jest logika jak w każdym poważnym badaniu.

[21:54] aprylka: Co sądzi Ksiądz o określeniu „Boskiej Komedii” Dantego jako synkretyzacji wierzeń chrześcijańskich i mitologicznych dot. życia po śmierci?
[21:54] ks_Tomasz_Jelonek: Dzieła literackie uczestniczą w kulturze, z której wyrastają.
[21:55] ks_Tomasz_Jelonek: Kultura Europejska wyrosła z myśli greckiej i Ewangelii.
[21:55] ks_Tomasz_Jelonek: Nic więc dziwnego, że poeta dla wyrażenia swoich myśli używa pojęć zaczerpniętych z Biblii, ale także zaczerpniętych z mitologii.
[21:56] ks_Tomasz_Jelonek: W kulturze europejskiej może te dwa elementy nieraz ze sobą walczyły, ale należało by sobie życzyć, żeby nastąpiła jakaś synteza.
[21:56] ks_Tomasz_Jelonek: Nie w dziedzinie wiary, ale w dziedzinie sztuki.

[21:56] amelida: Książka "Bolesna męka Jezusa Chrystusa" jest zbiorem wizji A.K. Emmerich o męce i śmierci Jezusa Chrystusa. Chciałabym zapytać, jakie znaczenie dla człowieka mają dziś te objawienia w kontekście Biblii? Czy to znaczy, że Biblia wymaga uzupełnień?
[21:57] ks_Tomasz_Jelonek: Objawienia prywatne, do których należą objawienia A. K. Emmerich nie są uzupełnieniem objawienia zawartego w Biblii.
[21:57] ks_Tomasz_Jelonek: Kościół nie wymaga wiary w tego rodzaju objawienia, stwierdza jedynie ich niesprzeczność z wiarą.
[21:58] ks_Tomasz_Jelonek: Objawienia prywatne nie muszą stanowić uzupełnienia Biblii nawet wtedy, gdy podają fakty, których w Biblii nie ma, a które odnoszą się np. do Męki Chrystusa.
[21:59] ks_Tomasz_Jelonek: Natomiast rzeczą bardzo ciekawą jest, że tego rodzaju objawienia rzeczywiście mogą w jakiś sposób poszerzyć naszą wiedzę, ale to już jest odrębny temat.

[21:59] Daw0: Czy możliwe, aby nauka uzyskała zgodność z biblijnym opisem stworzenia świata, czy należy opis ten traktować wyłącznie jako obraz symboliczny?
[22:00] ks_Tomasz_Jelonek: Takiej zgodności nie należy szukać. Nauka w inny sposób opisuje świat a tekst religijny w inny.
[22:00] ks_Tomasz_Jelonek: Nie są to sposoby sprzeczne ze sobą, ale leżące na zupełnie różnych poziomach.

[22:00] baranek: Czy jest - powinno być - jakieś ograniczenie w wykorzystywaniu Biblii jako inspiracji w sztuce?
[22:01] ks_Tomasz_Jelonek: Trzeba by sobie życzyć, żeby sztuka, nawiązując do scen czy wypowiedzi biblijnych, nie zmieniała ich sensu albo nie pozbawiała ich godności.
[22:02] ks_Tomasz_Jelonek: Bo wtedy trudno mówić o inspiracji - to jest raczej jakieś nadużycie.

[22:02] Fraszka: przepraszam, jeśli to pytanie już padło.... co Ksiądz sądzi o próbach „przełożenia" fragmentów Biblii na gwarowe odpowiedniki? typu śląszczyzna czy kaszubszczyzna? Czy to jeszcze "Biblia w kulturze" czy profanacja?
[22:03] ks_Tomasz_Jelonek: Pytanie było podobne, ale nieco inne.
[22:03] ks_Tomasz_Jelonek: Negatywnie odniosłem się do "przekładu" Biblii na slang młodzieżowy, natomiast przekłady na języki gwarowe uważam za dopuszczalne ze względu na to, że gwary stanowią element kultury.

[22:04] baranek: Jak można zapobiegać "mevlanizacji" - sprowadzaniu rzeczywistości religijnej do porządku jedynie kulturowego?
[22:05] ks_Tomasz_Jelonek: Przede wszystkim przez rozwój życia religijnego.
[22:05] ks_Tomasz_Jelonek: Jego pogłębianie, a także przez budzenie świadomości, gdzie istnieje wspomniane niebezpieczeństwo.

[22:05] baranek: Drugą część książki zatytułował Ksiądz: Biblia spłaca dług kulturze. Czy w ogóle można mówić o jakimś długu? - A może my powinniśmy się też jakoś "wypłacić" Biblii? :)
[22:06] ks_Tomasz_Jelonek: Oczywiście dług jest tutaj niezupełnie ściśle użyty.
[22:07] ks_Tomasz_Jelonek: Ale jeżeli Biblia tak wiele czerpała z kultury ludzkiej, to jeżeli inspiruje tę kulturę to jest to w jakiś sposób sytuacja "spłacania długu".
[22:07] ks_Tomasz_Jelonek: Wypłacić się Biblii tzn. po prostu przyjąć jej orędzie - i to na pewno jest potrzebne.

[22:08] baranek: Ktoś pięknie nazwał Biblię Listem od Boga do nas. W jaki sposób możemy odpisać? :)
[22:08] ks_Tomasz_Jelonek: Swoim życiem zgodnym z nauką Biblii.

[22:09] ksiadz_na_czacie7: Czas nam się powoli kończy.... zatem ostatnie pytanie na dzisiaj ...
[22:09] kalinka82: czy można gdzieś wysłuchać Księdza Prof. wykładów "na żywo"?
[22:10] ks_Tomasz_Jelonek: Na uczelni, na której wykładam tzn. Na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
[22:10] ks_Tomasz_Jelonek: Zapraszam wobec tego w każdą 3-cią sobotę miesiąca na godz. 10.00 do gmachu uczelni przy ul. Franciszkańskiej 1
[22:11] ks_Tomasz_Jelonek: gdzie odbywają się wykłady otwarte
[22:12] ks_Tomasz_Jelonek: Program tych wykładów jest na stronach PAT-u i będzie także na stronie (od jutra) na www.salwator.com - na "Spotkania i promocje"
[22:12] ks_Tomasz_Jelonek: Zapraszam! A za miła rozmowę dziękuję!
[22:12] ks_Tomasz_Jelonek: Z Bogiem!

[22:13] ksiadz_na_czacie7: Dziękujemy bardzo Księdzu Profesorowi za przyjęcie naszego zaproszenia i podzielenie się z nami swoją wiedzą. Mamy nadzieję, że dane nam się będzie jeszcze spotkać - i tutaj na czacie i być może podczas owych wykładów :)
[22:13] merry_lou: Szczęść Boże
[22:13] kalinka82: dziękuję :)
[22:13] amelida: dziękuję serdecznie
[22:13] styna: z Bogiem:)
[22:13] Daw0: Z Bogiem
[22:13] Wanda_: z Bogiem
[22:14] amelida: z Bogiem
[22:14] aprylka: Bóg zapłać :))
[22:14] Weroni_: Wszystkiego dobrego Ks. Tomaszu
[22:14] kalinka82: cieszę się bardzo, bardzo mi miło, że mogłam Księdza Profesora zapytać o kilka rzeczy, dzięki Księdza książkom zaczęłam interesować się biblistyką. Z Bogiem :)
[22:14] baranek: Dziękujemy za przyjęcie zaproszenia na nasz czat :)