Ciasto z przeszłością

Anna Leszczyńska-Rożek

GN 51-52/2019 |

publikacja 19.12.2019 00:00

Receptury przekazywane z pokolenia na pokolenie są wykorzystywane do dziś. Jak długa jest historia piernika na terenach Polski?

Ciasto z przeszłością istockphoto

Wypiekany według różnych przepisów jest bardzo trwałym, dojrzewającym z upływem czasu ciastem. Dodatek miodu, imbiru, cynamonu, kardamonu, goździków, czasem anyżu czy gałki muszkatołowej, a nawet pieprzu powoduje, że ma jedyny w swoim rodzaju smak. Może być przekładany powidłami, masą marcepanową z dodatkiem orzechów, rodzynków i innych bakalii, obficie polewany czekoladą lub dekorowane lukrem. Piecze się z niego także drobniejsze, wykrawane foremkami pierniczki. Jest też bazą dla przygotowywanej na Śląsku wigilijnej moczki czy staropolskiego szarego sosu podawanego do ryb.

Nie tylko toruński

Jego historia na ziemiach polskich sięga czasów sprzed bitwy pod Grunwaldem. W wielu dokumentach pojawiają się wzmianki o piernikarzach Niclosie Czarnym i Henryku Kuche. Wiadomo też, że piekarz na zamku w Malborku wypiekał dla wojsk ciasto zbliżone do piernikowego. Najprawdopodobniej były to zupełnie inne w smaku wyroby, twarde i bardzo trwałe, przypominające raczej suchary wojskowe. Każdy piernikarz utrzymywał w wielkiej tajemnicy receptury swoich wypieków, a sam produkt był towarem luksusowym. Było to spowodowane najprawdopodobniej ceną przypraw sprowadzanych m.in. z Indii. Nie wiadomo, jak to się stało, że do twardego ciasta wyrabianego z mąki pszennej, cukru i miodu zaczęto dodawać przyprawy, m.in. pieprz, od którego pochodzi nazwa „pierny”, czyli pieprzny, ostry, intensywny w smaku.

Przed wiekami wierzono, że proszek piernikowy ma właściwości lecznicze i sprzedawano go jako lekarstwo. Świadczy o tym pierwszy zachowany przepis na piernik toruński, pochodzący z 1725 r., zamieszczony w medycznym „Compendium medicum auctum, to jest krótkie zebranie i opisanie chorób…”. Piernik miał poprawiać trawienie, zapobiegać przeziębieniom i procesowi starzenia się, a nawet poprawiać nastrój.

Dostępne jest 43% treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.