Ks. Sławomir Czalej: Dwa przepięknie wy­dane tomy gdańskich legend są rzeczą nową i nienową zarazem.

Ks. Stanisław Bogdanowicz: – To prawda, bo niektóre z nich były już publikowane jako osobne pozycje książkowe, nowele. Ostatnio Oficyna Pomorska wraz z wydawnictwem Bernardinum wydała komplet legend w dwóch tomach. Można powiedzieć, że pierwszy tom jest bardziej legendarny, dlatego też znajdują się tam ilustracje Ewy Poklewskiej-Koziełło. Drugi tom, bardziej historyczny, został zilustrowany fotografiami Gdańska. Na 660 stronach zawarłem 16 legend. Przede wszystkim świadczą one o tym, jak wybit­ną rolę w dziejach Gdańska pełnił zawsze kościół Mariacki, nazywany koroną miasta, skoro obrósł w aż tyle legend.

Ksiądz je wymyśla, czy wiążą się z wydarze­niami historycznymi?

– Wszystkie mają związek z jakimiś wy­darzeniami, opowiadają np., w jaki sposób w Gdańsku znalazła się Piękna Madonna albo dlaczego w bazylice pochowano wielkiego ad­mirała Arendta Dickmana, który zginął w bitwie morskiej ze Szwedami pod Oliwą. Jeszcze inna związana jest z wizytą cara Piotra Wielkiego w Gdańsku. Ogólnie można powiedzieć, że 80–90 proc. treści zawiera prawdę historyczną, a reszta, legendarna, powoduje, że lepiej nam się tę hi­storię i czyta, i przyswaja. Legendy w zamyśle pełnią bowiem rolę edukacyjną. Sam z siebie napisałem legendy nowsze. Na przykład o od­budowie bazyliki po zniszczeniach wojennych. Ale tu muszę zdradzić, że myślę o wydaniu jeszcze trzeciego tomu. Otóż prof. Andrzej Januszajtis i prof. Jerzy Samp – wybitni znawcy historii Gdańska – w wyniku kwerendy historycznej odkryli wiele ciekawostek z historii bazyliki, o których istnieniu do tej pory nie wiedzieliśmy.

Jakich?!

– Tu jest istna kopalnia tematów. Ostatnio za­stanawiałem się nad rolą kul, które są na przedprożach gdańskich domów (znajdują się one w bliskim sąsiedztwie bazyliki, np. na ul. Ma­riackiej – przyp. S.Cz.). Oczywiście pełnią rolę ozdobną, ale według starych gdańszczan, są sym­bolem szczęścia, ale i samego uniwersum, czyli wszechświata. Mamy ten wszechświat szanować, i kłania nam się tutaj średniowieczna ekologia (śmiech).

A kiedy napisał Ksiądz pierwszą legendę?

– Dziesięć lat temu. I oczywiście była to le­genda o gdańskiej Madonnie. Ta opowiastka cie­szy się dużym wzięciem do tej pory. Została prze­tłumaczona na angielski, niemiecki, ukraiński, rosyjski. Dla mnie zresztą jest to najpiękniejsza legenda. Sama Madonna jest mocno osadzona w gdańskim kontekście, bo za jej wzór musiała pewnie posłużyć jakaś gdańska piękna mieszcz­ka. W historii gdańszczanie traktowali ją nie tyl­ko jako królową, ale kogoś bliskiego, sąsiadkę, siostrę wręcz.

A jak Ksiądz to robi, że legendy są chętnie czytane i przez dzieci, i przez dorosłych?

– Dla kogoś, kto para się pisarstwem, pisanie legend jest niesamowitą przygodą. Bardzo doskonali styl. Ci, którzy piszą dla dzieci – i ja się z nimi zgadzam – mówią, że trzeba pisać jak dla dorosłych, tyle że jeszcze lepiej. Trzeba używać zdań krótkich i obrazowych, fabuła musi być prosta, a jednocześnie interesująca.

Liczba języków, na które tłumaczone są Księ­dza książki, przypomina o wielokulturowości Gdańska. Przeważa na pewno niemiecki?

– Tu zawsze osiedlali się ludzie różnych ję­zyków. Niemiecki jest dominujący, ale książki dobrze rozchodzą się też w innych językach. W Gdańsku jest np. mała i prężna wspólnota Ukraińców. Wśród nich są ludzie wybijający się, jak Gennadyi Jerszow, rzeźbiarz współpra­cujący z Kościołem. Wykonywał m.in. dystynktoria (jest to zawieszony na łańcuchu medalion, zwykle w formie krzyża, który noszą kanonicy określonej kapituły – przyp. S.Cz.) dla kapituły staroszkockiej.

Czytelnicy są zdziwieni, odkrywając, że pod pseudonimem Stan Bogdan kryje się ksiądz?

– (śmiech) Książki naukowe podpisuję „ks. Stanisław Bogdanowicz”, a mniejsze formy wydaję pod pseudonimem. Na pewno niektó­rzy się dziwią. Raz nawet mnie pytał kościelny, że infułat i bajki pisze… A ja, że z bajek się nigdy nie wyrasta. A na stare lata to wręcz do nich wracamy! (śmiech). Pseudonim dobrze się sprawdza, choć – jak mówi wielu – jest szybko rozpoznawalny.

W każdej legendzie jest zawarta jakaś praw­da. Niesie ona przesłanie uniwersalne, wartości, które każdy może odkryć dla siebie.