Dzisiaj na trasie naszych rodzinnych wędrówek zawędrowaliśmy do Pucka. To miejscowość leżąca tuż przy trasie na Półwysep Helski. Warto zjechać tu na chwilę i zobaczyć muzeum przypominające bogatą historię miasta.

Od zatopionego portu do floty kaperskiej

O historii miejsca, w którym nastąpiły zaślubiny Polski z morzem w 1920 r., pisaliśmy już wielokrotnie. Było o przepięknym gotyckim kościele z relikwiami św. Walentego, o obronie przed Szwedami – bo miasto tak jak Jasna Góra im się nie poddało – a także o krzyżackim zamku. Ten nie zachował się do naszych czasów. Tak naprawdę Puck nigdy nie był miastem typowo morskim. – Bardziej kwitło tu rzemiosło niż rybactwo. Samo miasto bowiem z racji położenia było oddzielone od otwartego morza tzw. ryfem mew, a ponadto port jest zamarznięty nawet do pięciu miesięcy w roku – podkreśla Kuklik. Ryf mew to podwodny wał piaskowy, czasami odsłaniany przy wschodnim wietrze. 13-kilometrowy odcinek można przemierzyć „na piechotę” z Rewy do Kuźnicy. Trzeba tylko przepłynąć dwa odcinki pogłębione dla kutrów i łodzi. Latem odbywa się nawet specjalna impreza zwana „marszem śledzia”.

– W czasach, kiedy istniał tu port wczesnośredniowieczny, łodzie po prostu przez mieliznę przeciągano – wyjaśnia dyrektor. Sam port został odkryty przypadkowo przez płetwonurków amatorów w 1977 r. u ujścia rzeki Płutnicy. Dzisiaj większość płaskodennych łodzi została już wydobyta przez Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku, a same jednostki są po konserwacji albo w trakcie jej trwania. Jedną z łodzi można obejrzeć w muzeum. Nic dziwnego zatem, że przez wiele stuleci Puck był jedynym miastem w tej części Pomorza i centrum administracyjnym zarazem.

Ciekawą kartą w historii Pucka było utworzenie przez Zygmunta II Augusta floty kaperskiej. – W Pucku istniał wówczas wielki arsenał, a na wschód od Kuźnicy – fort. Okres Wazów zakończył, niestety, polski epizod na morzu – mówi Kuklik. I rzeczywiście, Władysław IV w 1643 r. sprzedał ostatni polski okręt „Święty Piotr”. Tym samym polska flota aż do 1918 r. przestała istnieć… Jednym z zabytków, które zachowały się do dzisiaj, jest drewniana laweta na działo wydobyta z dna morza. I przepiękny polski galeon. Niestety, tylko model.

Muzeum życia codziennego

O samym muzeum myślano w Pucku już w latach 60. ub. wieku. W 1970 r. utworzono „Stację gromadzenia dóbr kultury”, by 10 lat później nadać placówce tytuł muzeum. W ostatnim czasie większość eksponatów jest przenoszona do tzw. szpitalika, a siedziba przy rynku stanie się miejscem edukacji i spotkań. Szpitalik pod wezwaniem św. Jerzego znajduje się bardzo blisko rynku i każdy bez trudu wskaże nam drogę. Powstał już w XIV w. jako miejsce umierania chorych na trąd. – W naszym muzeum mamy sporo obiektów znalezionych na strychach. W tym roku „sprzątaliśmy” strychy w Pucku i w Werblini – zdradza dyrektor placówki. Ale najciekawszy – jak do tej pory – był strych w Kuźnicy. Gromadzono tam przedmioty codziennego użytku nieprzerwanie od 60 lat! Istny przekrój czasów i zmieniających się mód. – Pozyskaliśmy w ten sposób ponad 300 obiektów! Między innymi przepiękne suknie czy też atłasowe fartuchy szkolne z białymi kołnierzykami – mówi.

W zbiorach muzeum nie sposób nie zauważyć narzędzi medycznych i dentystycznych. – Wiertarka nożna pochodzi sprzed II wojny światowej i powiem szczerze, że wzbudza respekt – mówi dyrektor, nieco blednąc. Do tego puszczadło do krwi, brzytwa chirurgiczna, pojemnik na pijawki i cudowne kamienie, np. z głowy raka, służące do... zapobiegania róży, jęczmieniowi i innych schorzeń. – Ja nigdy w głowie raka kamienia nie widziałem – śmieje się Kuklik. A dla osób o mocnych nerwach kowalski przyrząd do wyrywania zębów z XIX w.! Jest też szkolna sala, modele statków i kutrów rybackich, rekonstrukcje izb do spania (zwróćcie uwagę na krótkie łóżka) czy bogato wyposażonej kuźni. To tu o mało życia nie stracił dzielny dyrektor, choć skończyło się tylko na przepuklinie. Spęczarkę ofiarował muzeum jeden z gospodarzy pod warunkiem, że dyrektor zabierze ją „zaraz”. No i zabrał – sam...

Koneserów malarstwa na pewno zainteresuje czasowa wystawa malarzy nieprofesjonalistów śląskich i pomorskich. – Ci mają swoje miejsce przy rynku, a ekspozycję nazwaliśmy „Kopalnią kolorów”, tak żeby ten region Polski nie kojarzył się wyłącznie z szarością – wyjaśnia Kuklik. Prace są i kolorowe, i mistyczne. W szpitaliku zaś zobaczymy malarstwo pomorskie zatytułowane „Morze błękitów”.