Cerkiewnosłowiański

To literacki i liturgiczny język używany w cerkwi prawosławnej. Wywodzi się od języka praindoeuropejskiego, na podstawie którego tysiąc lat przed naszą erą zaczęła się formować prasłowiańska grupa etniczno-językowa. Z niej wywodzą się współczesne języki zachodnio słowiańskie (m. in. polski, czeski, słowacki), wschodniosłowiańskie (rosyjski, ukraiński, białoruski) oraz południowosłowiańskie (serbochorwacki, słoweński, bułgarski i macedoński).

W IX wieku na bazie południowosłowiańskiego dialektu sołuńskiego powstał język staro-cerkiewnosłowiański. Ojcami jego piśmiennictwa byli święci Cyryl i Metody, duchowni bizantyńscy, którzy prowadzili misje na Morawach i terenach dzisiejszej południowo-wschodniej Polski. Misja chrystianizacyjna wymagała by do liturgii wprowadzić język nowych wyznawców, w tym przypadku język słowiański.

Z upływem czasu w wyniku podziału terenów na oddzielne prowincje zaczęły wyodrębniać się pojedyncze odmiany języka cerkiewnosłowiańskiego. Język ten ograniczał się do roli sakralnej. Do czasu siedemnastowiecznej reformy kościelnej patriarchy Nikona opracowano reguły pisowni oraz zasady gramatyczne, normalizując słowotwórstwo i ujednolicając teksty. Na tej podstawie narodził się nowo-cerkiewnosłowiański, który dziś jest prawosławnym językiem liturgicznym słowiańskich Cerkwi... Język cerkiewnosłowiański ma wyjątkowe znaczenie dla studiów slawistycznych oraz badań nad językami słowiańskimi. Jest on najstarszą utrwaloną fazą w rozwoju języków słowiańskich.

Dla słowiańskich Cerkwi język cerkiewnosłowiański ma wyjątkowe znaczenie. W sposób nieskażony oddaje treść greckiego oryginału Nowego Testamentu oraz teologiczną myśl Ojców Kościoła. Język ten integruje narody słowiańskie oraz charakteryzuje się głębią duchowości, a swoją estetyką współgra z oprawą prawosławnych nabożeństw.