Góry zaklęte w czterech ścianach

Zakopane to nie tylko Tatry. Zakopane to także synonim kultury i piękna. Choć dziś trudno w to uwierzyć, przed wojną to właśnie zimowa stolica Polski była skupiskiem najwybitniejszych polskich artystów, przedstawicieli niemal wszystkich gałęzi sztuki. W miasteczku mieszkali lub regularnie je odwiedzali m.in. Henryk Sienkiewicz, Władysław Orkan, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Stefan Żeromski, Mieczysław Karłowicz, Karol Szymanowski, Walery Eliasz-Radzikowski, Helena Modrzejewska czy Stanisław Witkiewicz. Ten ostatni (Witkiewicz ojciec), zafascynowany pięknem Tatr i sztuka ludową Podhala, zapragnął stworzyć podwaliny nowoczesnej – jak na tamte czasy – polskiej architektury narodowej. Swoje pomysły zaczął wprowadzać w życie na początku lat 90. XIX w.

Niektóre budynki zaprojektowane przez Witkiewicza stoją i zachwycają do dziś. Wśród nich chyba najbardziej znanym jest pierwszy w ogóle zaprojektowany w tym stylu – willa Koliba. Warto również wymienić kaplicę na Jaszczurówce, kaplice Albertynek na Kalatówkach czy Willę Pod Jedlami.

Styl zakopiański to rozwinięcie tradycyjnego budownictwa podtatrzańskich górali. Witkiewicz zebrał różne elementy ludowej sztuki Podhala i rozwinął znacznie plan prostej, góralskiej chaty tak, aby spełniała oczekiwania bogatych elit, które sprowadzały się masowo do Zakopanego.

Najbardziej charakterystyczne cechy stylu stworzonego przez Witkiewicza to spadziste dachy, domu zbudowane z drewna, na wysokiej, podmurówce z kamienia łamanego. Pod wysuniętym z dachu okapem znajdowała się obszerna weranda. Wykorzystywano liczne Elementy dekoracyjne, takie jak pazdury i „słoneczniki” (przybijane promieniście listwy). Często pojawiały się rzeźbione ornamenty roślinne.

Zobacz galerię: Góry zaklęte w czterech ścianach