Istota przebaczenia

Fragment książki "Teologiczne znaczenie formuł pokutnych w Psałterzu.", który zamieszczamy za zgodą Wydawnictwa TUM

W poprzednich rozważaniach zostało ukazane, że w formu­łach pokutnych występujących w Psałterzu jedynie Jahwe jawi się psalmistom jako sprawca przebaczenia. W tym miejscu warto zastanowić się nad problemem istoty tego Bożego przebaczenia, czyli nad zagadnieniem, które stanowi główną treść wszystkich omawianych wypowiedzi.

Wydaje się, że dużą pomocą okaże się tu przedstawienie ta­beli z występującymi terminami i zwrotami na temat przebacze­nia w formułach przebaczenia:

Analizując wypowiedzi psalmistów przedstawione w tabeli można wyciągnąć wnioski, że ich język, dotyczący idei przeba­czenia, jest bardzo urozmaicony. Obejmuje on wyrażenia od: slḥ i kpr „przebaczyć" (Ps 86,5; 103,3; 130,4; 65,4b; 78,38), nśʼ pšʼ i nśʼ ʻwn „zabrać grzech" (Ps 32,1 i 85, 3), ksh ḥṭʼ „przykryć winę" (Ps 32, 2 i 85, 3), rpʼ „uzdrowić" (Ps 103,3 i 107,20), ciekawy zwrot występujący tylko jeden raz w Starym Testamencie: lōʼ jaḥšōb „nie poczytywać" (Ps 32,2), dwa opisy dotyczące swej treści przebaczenia (Ps 103,10.12) i wreszcie również zasadniczo występująca raz w Starym Testamencie nazwa ʼel nśʼ „Bóg przebaczenia"^[1].

Tej wielości terminów i zwrotów, którymi posługują się po­bożni autorzy Psałterza w celu ukazanie idei przebaczenia, nie możemy się jednak dziwić. Nie było bowiem jeszcze w ich cza­sach ukształtowanego jednolitego pojęcia na to, co dzisiaj ro­zumie się pod terminem „przebaczenie". Bliższe zapoznanie się z właściwą treścią przywołanej wyżej terminologii i kontekstu, w którym była użyta, pozwoli zapewne uchwycić właściwą istotę przebaczenia.

Już na wstępie daje się zauważyć interesujące zjawisko: w omówionych już wcześniej formułach dotyczących próśb o przebaczenie dwukrotnie posłużyli się psalmiści terminami od slḥ i kpr (Ps 25,11: slḥ i Ps 79,9: kpr) i kilka razy innymi wyra­żeniami (25,7.18; 51,3.9.11; 41,5). Obecnie zaś w formułach przebaczenia pięciokrotnie użyli terminów od slḥ i kpr (Ps 86,5; 103,3; 130,4: slḥ, Ps 65,4b; 78,38: kpr) oraz siedmiokrotnie posłużyli się na określenie przebaczenia innymi wyrażeniami (Ps 32,1-2.5; 85,3; 99, 8; 103,10.12; 107,20).

---------------------------------

[1] Zob. J.J. Stamm, Erlösen und Vergeben..., dz. cyt., 77; tenże, slḥ, w: ThAT II, 152.