Filar polskiej gospodarki

W gospodarce mamy do czynienia z wieloma rodzajami giełd. Najczęściej handluje się na nich towarami rolno-spożywczymi i podstawowymi surowcami, jak ropa czy miedź. Jednak do najważniejszych zalicza się giełdy kapitałowe, wśród których najistotniejszą funkcję pełni giełda papierów wartościowych, nazywana także giełdą pieniężną. Czym różni się giełda papierów wartościowych od giełdy samochodowej czy warzywnej? To specyficzny, supernowoczesny rodzaj „targu”, na którym przedmiotem obrotu są papiery wartościowe. We współczesnej gospodarce rynkowej giełdy papierów wartościowych pełnią niezwykle istotne funkcje, a najważniejszą z nich jest łączenie ze sobą podmiotów poszukujących kapitału z podmiotami posiadającymi wolne środki i chętnymi do zainwestowania ich.

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie i inne giełdy na świecie powstały właśnie po to, żeby przedsiębiorstwa, emitując akcje bądź obligacje, mogły pozyskiwać środki na rozwój i modernizację. Tym bardziej że finansowanie pozyskane z giełdy często jest tańsze i udzielane na bardziej korzystnych warunkach niż kredyt w banku. Z kolei z punktu widzenia inwestorów bardziej korzystne jest „uruchomienie” wolnych środków niż trzymanie ich na koncie w banku.

Wszystkie te działania pozytywnie wpływają na gospodarkę. Wystarczy spojrzeć na największe polskie firmy, które w zdecydowanej większości zawdzięczają swój dynamiczny rozwój właśnie warszawskiej giełdzie. Zostały one zebrane na liście najważniejszych 20 giełdowych spółek notowanych na GPW, zwanej indeksem WIG20.

Początki polskiej giełdy

16 kwietnia 1991 r. odbyła się historyczna pierwsza sesja giełdowa w Polsce. Miała miejsce w byłej siedzibie Komitetu Centralnego PZPR w Warszawie. Dawna centrala partii komunistycznej stała się kolebką instytucji będącej symbolem kapitalistycznej wolności gospodarczej i własności prywatnej.

Dziś trudno uwierzyć, że na pierwszej sesji giełdowej kursy wyliczono na pożyczonym komputerze. Wpłynęło wtedy 112 zleceń kupna i sprzedaży, a łączny obrót wyniósł 1990 zł (2 tys. dolarów). Dla porównania dziś średni dzienny obrót akcjami kształtuje się na poziomie ponad  800 mln zł.

Powstanie giełdy było potwierdzeniem sukcesu przemian gospodarczych w Polsce i nadzieją na dogonienie gospodarek zachodnich. Giełda rozwijała się i dojrzewała w warunkach młodej demokracji i zawirowań ekonomicznych, gdyż na początku lat 90. Polska w zasadzie była bankrutem. Rozwojowi GPW sprzyjały prywatyzacje dużych spółek Skarbu Państwa, a później powstanie Otwartych Funduszy Emerytalnych.

Giełda dziś

W ciągu 25 lat GPW przekształciła się w lidera prężnej grupy kapitałowej, obejmującej także rynek towarowy, czego przykładem może być Towarowa Giełda Energii. Stała się także liderem rynku kapitałowego w Europie Środkowo-Wschodniej.

Na warszawskim parkiecie notowanych jest 486 spółek. Zdecydowana większość to spółki polskie, jednak są tam również spółki z innych krajów europejskich: z Holandii oraz Luksemburga (po 8 spółek), z Niemiec (5 spółek), z Litwy i Estonii (po 4 spółki), z Cypru (3 spółki), a także z Kanady (1 spółka). Zlecenia kupna i sprzedaży wysyłane są elektronicznie niejako „od ręki” w trakcie sesji giełdowych, odbywających się w dni robocze w godzinach od 9 do 17.