Sztuka kaznodziejska – „Czy skutecznie głoszę Ewangelię?”

[21:38] Awa: czy żeby kazanie było skuteczne, wystarczy być dobrym mówcą czy też charakter, życie, postawa księdza ma wpływ na to, jak odebrane jest kazanie?
[21:38] ks_Kazimierz_Panus: Oczywiście - potrzebna jest ścisła łączność słowa głoszonego z życiem kaznodziei.
[21:39] ks_Kazimierz_Panus: I to przekonanie towarzyszy od początku Kościoła. Hieronim Kajsiewicz - założyciel księży zmartwychwstańców pisał w XIX wieku: „Nikt tego innym nie da, czego sam nie posiada. Aby w innych obudzić wiarę, trzeba ją mieć i [to] żywą, aby zapalić w sercach miłość do Pana Boga, trzeba nią płonąć; aby przekonać, trzeba być przekonanym”.
[21:40] ks_Kazimierz_Panus: Żeby kogoś zapalić, trzeba samemu być zapalonym, żeby kogoś przekonać, trzeba samemu być przekonanym...

[21:40] baniulla: czy łatwo jest Księdzu, słuchając jakiegoś kazania, zwracać uwagę na treść, a nie na formę??
[21:41] ks_Kazimierz_Panus: Treść i forma należą do siebie nieodłącznie. W „Wyznaniach” św. Augustyn opowiada jak z ciekawości przychodził do katedry mediolańskiej przyglądnąć się warsztatowi retorycznemu wielkiego biskupa i kaznodziei tego miasta – św. Ambrożego.
[21:42] ks_Kazimierz_Panus: Mimowolnie zauważył, iż za sposobem przemawiania tego mówcy przenikały do niego przekazywane treści i te treści go zmieniały, prowadząc do nawrócenia.
[21:42] ks_Kazimierz_Panus: Tak więc treść i forma są ściśle ze sobą związane, jak pióra ptaka z jego ciałem.

[21:42] baranek: lepsze kazanie przestudiowane kilka razy, czy improwizacja i zdanie się na Ducha Świętego?
[21:43] ks_Kazimierz_Panus: Improwizacja wymaga przygotowania i wszyscy wielcy kaznodzieje, którzy zasłynęli jako improwizatorzy
[21:43] ks_Kazimierz_Panus: mieli świadomość, iż z pustego i Salomon nie naleje.
[21:44] ks_Kazimierz_Panus: Pójście na ambonę nieprzygotowanym i liczenie wtedy na światło Ducha Świętego jest kuszeniem Pana Boga.
[21:44] ks_Kazimierz_Panus: Stare adagium kaznodziejskie mówi, iż kto wstępuje na ambonę bez pracy, zstępuje bez honoru, przegrywa (qui ascendit sine labore – descendit sine honore).
[21:45] ks_Kazimierz_Panus: Mogą się natomiast zdarzyć sytuacje nadzwyczajne, kiedy np. kolega kapłan zachoruje i trzeba go nagle zastąpić. Są to jednak sytuacje nadzwyczajne, a nie zwyczajne.
[21:45] ks_Kazimierz_Panus: Improwizacji służy wieloletnie doświadczenie w kaznodziejstwie.
[21:45] ks_Kazimierz_Panus: Wtenczas efekt może być znacznie lepszy niż np. u początkującego kapłana.

[21:46] butwbutonierce: Wiemy, że w średniowieczu kazanie było nieodłączną częścią teatralizacji życia sakralnego, że było wygłaszane przy okazji różnych widowisk ludowych. Ile aktora/showmana pozostało w głoszącym kazania dzisiaj?
[21:46] ks_Kazimierz_Panus: Żyjemy w cywilizacji obrazu, to, w co wierzymy, chcemy zobaczyć, na ile jest to możliwe.
[21:47] ks_Kazimierz_Panus: Temu służyły wszystkie formy teatralizacji w kaznodziejstwie. Dzisiaj jest ich niewiele, ale jeśli kapłan umie zaciekawić, ma coś z aktora, to może przepowiadać skuteczniej.
[21:48] ks_Kazimierz_Panus: Przykład Jana Pawła II, który był aktorem Teatru Rapsodycznego i niewątpliwie umiejętności aktorskie potrafił spożytkować w głoszeniu Ewangelii.

[21:48] Didymos: Czy kiepsko (nie mówię o niechlujstwie, ale o niskiej sprawności w sztuce retoryki) powiedziane kazanie nie może jednak "odnieść sukcesu"?
[21:48] ks_Kazimierz_Panus: No cóż, Pan Bóg potrafi pisać prosto nawet na krzywych liniach.
[21:49] ks_Kazimierz_Panus: Zdarza się, że po kiepskim kazaniu ktoś przychodzi z prośbą o spowiedź po wielu latach. Działamy bowiem w przestrzeni działania Bożej łaski,
[21:49] ks_Kazimierz_Panus: w której najwięcej do powiedzenia ma przede wszystkim Bóg, a nie kaznodzieja.
[21:50] ks_Kazimierz_Panus: Przypominają się słowa ks. Gastona z powieści Marshalla: "Módl się za kaznodzieję, ponieważ stara się wypowiedzieć małymi ustami wielkie sprawy".

[21:50] Awa: co ksiądz myśli o tzw. gotowcach z Internetu?
[21:51] ks_Kazimierz_Panus: Obniżają loty kaznodziejskie. Chyba, że kaznodzieja potrafi jakąś cudzą myśl, czy koncepcję umiejętnie włączyć w swoje myślenie i doświadczenie wiary.

[21:51] zielona_mrowka: Wydaje mi się, że kiedyś częściej w kazaniach/homiliach odwoływano się do Ojców Kościoła lub innych pism, w chwili obecnej jest to rzadkość - z czego to wynika? Nie ma już takiej potrzeby, czy sztuka kaznodziejska się zmieniła?
[21:53] ks_Kazimierz_Panus: Ciągle aktualni są Ojcowie Kościoła jako ten górny strumień Tradycji i zawsze, kiedy przychodziły jakieś kryzysy w Kościele, odwoływano się do ich myśli.
[21:53] ks_Kazimierz_Panus: Także Sobór Watykański II zrobił to samo.
[21:53] ks_Kazimierz_Panus: Żyjemy w czasie, kiedy łatwo można dotrzeć do dzieł wielu Ojców Kościoła.
[21:54] ks_Kazimierz_Panus: W księgarniach znajduje się wiele dobrych tłumaczeń ich dzieł. Są całe serie zawierające ich nauczanie. Np. w WAMie „Myśl Teologiczna”, warszawska seria „Pisma starochrześcijańskich pisarzy”, czy wydawane w Tyńcu "Źródła monastyczne"
[21:54] ks_Kazimierz_Panus: Literatura patrystyczna jest więc łatwo dostępna.
[21:55] ks_Kazimierz_Panus: Przykład dają ostatni papieże, którzy w każdej z encyklik sięgają obficie do Ojców Kościoła.

[21:55] megi: Potrzebna ścisła łączność życia kaznodziei z głoszonym słowem. A jak kaznodzieja ma sobie radzić np. w sytuacji kryzysów swojej wiary? Brak autentyczności jest, bywa, może być widoczny.
[21:55] ks_Kazimierz_Panus: Kaznodzieja w liturgii nie głosi siebie, swoich przeżyć, swoich zwątpień czy kryzysów.
[21:56] ks_Kazimierz_Panus: Jako kaznodzieja Kościoła jest ustanowiony po to, by przekazywać wiarę Kościoła. Jej uczyć i ją wyjaśniać.
[21:57] ks_Kazimierz_Panus: Co nie znaczy, że on sam jak każdy wierzący nie może mieć wątpliwości czy pytań, na które tak jak każdy z chrześcijan powinien poszukiwać odpowiedzi.
[21:57] ks_Kazimierz_Panus: Natomiast nie wolno mu swoimi wątpliwościami zarażać słuchaczy. Jego kryzys może bowiem szybko minąć, ma do pomocy spowiedników, ojców duchownych, przebyte studia.
[21:58] ks_Kazimierz_Panus: Łatwiej jest mu pokonać trudności niż przeciętnemu wiernemu.