Niewyjaśniona tajemnica sztolni

Logicznym wytłumaczeniem co do funkcji obiektów byłyby podziemne fabryki, ale i tego nie da się udowodnić z powodu braku dokumentacji, a ludzka pamięć po tylu latach bywa zawodna. Możliwe że obie teorie są prawdziwe i pod zamkiem Książ miała być kwatera Hitlera, a w Górach Sowich fabryki produkcji na przykład rakiet V-2. Co pewien czas ukazują się książki o rzekomo produkowanej w podziemnych laboratoriach bombie atomowej lub różnych statkach powietrznych przypominających UFO, ale wszystko to są tylko domysły, których nie sposób potwierdzić naukowo.

Wielkie cmentarzysko
Spacerując wąskim korytarzem docieramy do dużej hali. Na zboczu pracują robotnicy w niebieskich, brudnych pasiakach. Hałas wywoływany przez pneumatyczny świder jest trudny do zniesienia. Po chwili gasną światła, a w miejscu robotników pojawiają się znicze. Poza fascynującymi opowieściami o „Riese”, kompleks ma swoją mroczną tajemnicę. Przy drążeniu tuneli w niewolniczych warunkach pracowali i ginęli więźniowie obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Racje żywnościowe jakie dostawali wystarczały, przy tak ciężkiej pracy, na przeżycie najwyżej 3 miesięcy. Ostatni etap zwiedzania pozostawia nas w zadumie nad losem ofiar tej ogromnej budowy. „Ta forma upamiętnienia więźniów trafia do turystów znacznie lepiej niż liczby mówiące ile osób zginęło, widzimy poszczególnych ludzi, znikających w mroku sztolni”  - opowiada Dariusz Tomalkiewicz.  

Dziś znamy prawdopodobnie 30 % podziemi. Trwają wciąż badania zarówno polskich naukowców i pasjonatów jak i badaczy z zagranicy. „Takie odwierty i poszukiwania to ogromne koszty” mówi nasz przewodnik, „Do tego potrzeba różnych zezwoleń, aby wszystko było zgodnie z prawem”, dodaje. Góry Sowie przyciągały zawsze wielu poszukiwaczy skarbów. Szukano tu bursztynowej komnaty, złota z wrocławskich banków, tajnych laboratoriów, konwoju ciężarówek z dziełami sztuki, który wjechał w Góry i zniknął. Kto wie, może skarby i zagadki III Rzeszy wciąż czekają na swego odkrywce.